Kompendium wiedzy o koniach: Jak dopasować siodło do grzbietu konia?
Prawidłowe dopasowanie siodła jest niezwykle ważne, zarówno dla komfortu koni, jak i swobody jeźdźca. Decydując się na własnego wierzchowca, kolejnym i najważniejszym zakupem powinno być siodło, które spełni oczekiwania jeźdźca, będzie odpowiednio dobrane do rozmiaru grzbietu oraz pozwoli koniowi na pełną swobodę ruchów.
Podpowiadamy jak dobrać siodło, by odpowiednio leżało na grzbiecie konia.
1. Wybór siodła
2. Wybór rozmiaru
- Rozmiar siedziska
- Jak zmierzyć siodło w calach?
- Rozstaw łęku
- Szczyt kłębu leży na ten samej linii co szczyt zadu
- Szczyt kłębu leży powyżej linii grzbietu
- Szczyt kłębu leży poniżej szczytu zadu
- Szczyt kłębu leży powyżej szczytu zadu
3. Jazda próbna
4. Najczęściej zadawane pytania:
- Siodło używane czy nowe?
- Jak dobrać odpowiedni rozmiar siodła?
- Jak sprawdzić rozmiar siodła?
- Jakie siodło dla początkującego?
- Jak sprawdzić czy siodło pasuje na konia?
1. Wybór siodła
Warto zastanowić się, jakie siodła dostępne są na rynku, do czego służą i do jakiej dyscypliny są przeznaczone. Podstawowe i najczęściej wybierane modele siodeł to:
- siodła wszechstronne
- siodła ujeżdżeniowe
- siodła skokowe
Na rynku znajdziesz również siodła rajdowe, siodła do hipoterapii czy siodła crossowe (WKKW). Możesz także ubrać na konia siodło westernowe, które sprawdzi się w jeździe typu western o wiele lepiej niż siodła klasyczne.
Siodło wszechstronne
Siodła wszechstronne przeznaczone są dla osób, które wybierają rozwój jeździecki na różnych płaszczyznach. Tego typu siodła przeznaczone są do jazdy rekreacyjnej oraz do małego sportu. Często na początku przygody z jeździectwem nie definiujemy dokładnie uprawianej dyscypliny, zatem siodło o profilu wszechstronnym będzie odpowiednim wyborem, ponieważ mamy w nim możliwość przeskoczenia niewielkiej przeszkody, wyjazdu w teren czy wykonania podstawowych elementów ujeżdżeniowych.
Siodło ujeżdżeniowe
Siodła ujeżdżeniowe skupiają się przede wszystkim na wsparciu sylwetki jeźdźca oraz swobody jego ruchów podczas jazdy. Stabilność dosiadu oraz poczucie bliskości grzbietu konia są jednymi z najważniejszych cech siodeł dresażowych.
W tego typu siodłach ważna jest długość kości udowej jeźdźca, dlatego należy pamiętać, że przed zakupem warto jest usiąść w kilka siodeł i zdecydować jakie ułożenie klocków kolanowych jest odpowiednie dla Twojej budowy ciała.
Siodło skokowe
Siodła skokowe przeznaczone są do jazdy po drągach oraz do skoków. Siodła skokowe charakteryzują się stosunkowo niskim łękiem, a tybinki są skrócone i wysunięte nieco w przód, by maksymalnie wspomóc dosiad jeźdźca podczas skoku.
Inne siodła
Na rynku dostępnych jest wiele siodeł, które skonstruowane są według potrzeb danej dyscypliny. Włoska firma Prestige Italia w swojej ofercie posiada siodła nie tylko siodła klasyczne, ale również siodła przeznaczone do hipoterapii, rajdów czy WKKW.
2. Wybór rozmiaru
Rozmiar siedziska
Rozmiar siedziska podawany jest w calach i uzależniony jest od jeźdźca, jego wagi oraz wzrostu. Istnieją zakresy i tabele rozmiarowe pomagające w określeniu odpowiedniej długości siedziska.
Siedzisko jest to miejsce w siodle, na którym siedzimy, zatem ważne jest, aby nie było ono zbyt małe, ponieważ będzie krępowało ruchy, ani za duże, ponieważ siodło nie zapewni odpowiedniej stabilności dosiadu.
Tabela rozmiarowa uzależniona od wagi jeźdźca:
Tabela rozmiarowa uzależniona od wzrostu jeźdźca:
Jak odczytać te tabele?
Jeździec mierzący 175 cm o wadze 79 kg powinien wybrać siodło z siedziskiem 17,5 calowym.
Jak zmierzyć siodło w calach?
Możesz samodzielnie zmierzyć rozpiętość siedziska w siodle, które już posiadasz.
Jak to zrobić?
Mierzymy długość siodła od przedniego do tylnego łęku w linii prostej, a następnie otrzymany wynik dzielimy przez 2,54.
Otrzymujemy w ten sposób orientacyjny rozmiar w calach, jednak trzeba zaznaczyć, że głębokość siedziska w każdym modelu jest inna i zmierzony rozmiar może się różnić w każdym z poszczególnych modeli.
Siedzisko siodła skokowego jest płaskie i wydaje się dłuższe, natomiast w przypadku siodła ujeżdżeniowego jest głębokie, a tylny łęk wysoki, przez co siodło wydaje się być krótsze.
Rozstaw łęku
Rozstaw łęku nie zawsze wystarczy, by odpowiednio dopasować siodło do końskich pleców. Należy wziąć pod uwagę budowę konia i uwzględnić nie tylko szerokość w okolicy kłębu konia, ale także ogólną budowę jego grzbietu.
Dopasowanie siodła należy rozpocząć od określenia wielkości kłębu konia, tzn. wąski z wyraźnym kłębem koń zazwyczaj powinien nosić rozstaw 32, koń o standardowej budowie pleców z lekko zaznaczonym kłębem powinien nosić rozmiar 33-34, a konie grubsze, bez wyraźnie zaznaczonego kłębu powinny chodzić w siodłach o rozmiarze 35-37.
UWAGA! Rozmiary łęku podane są według rozmiarów siodeł Prestige Italia. Producenci siodeł często używają różnej rozmiarówki, np. 32 wg Prestige to 29 wg Stubbena.
Zanim zdecydujemy się na konkretny rozstaw łęku, to powinniśmy wziąć pod uwagę budowę końskich pleców i stosunek kłębu do wysokości zadu.
Szczyt kłębu leży na tej samej linii co szczyt zadu
Taka budowa pleców u konia jest najbardziej pożądana, a dopasowanie siodła jest stosunkowo proste. Szerokość paneli na całej długości siodła powinna być dopasowana do kręgosłupa konia. Wypełnienie paneli może być z dowolnego materiału, np. lateksowe lub wełniane. Wypełnienie powinno być równomierne bez zbędnych korekcji.
Szczyt kłębu leży powyżej linii grzbietu
Konie starsze i mocno wyeksploatowane posiadają zazwyczaj nisko osadzoną linię grzbietu. Dopasowanie siodła powinno wziąć pod uwagę linię pleców, a wypełnienie powinno być wełniane z możliwością korekcji.
Warto zastanowić się nad siodłem z systemem wolnej łopatki, by zapewnić koniowi swobodę ruchów. Dopasowane siodło nie powinno sprawiać dyskomfortu wierzchowcom o obniżonym grzbiecie, jednak zanim wsiądziesz na konia, to upewnij się, że jego plecy są w dobrej kondycji.
Szczyt kłębu leży poniżej szczytu zadu
Do dopasowania siodła do konia z tzw. przerośniętym zadem warto wziąć pod uwagę pozycję jeźdźca i odpowiednią korekcję paneli. Jeździec zazwyczaj siedzi pochylony do przodu na tego typu koniu, dlatego należy zastosować korekcję wypełnienia na przodzie paneli, by wyrównać poziom siodła. Odpowiednia pozycja jeźdźca oraz dobrze dobrane siodło sprawiają, że jazda jest komfortowa dla koni i nie doprowadza do usztywnienia czy dysproporcji w masie mięśniowej grzbietu i zadu.
Szczyt kłębu leży powyżej szczytu zadu
Kręgosłup konia o obniżonym zadzie jest lekko pochylony w dół, przez co większość jeźdźców siedzi lekko odchylona i siada mocniej z tyłu siodła. W celu wyrównania poziomu siodła powinno się zastosować korekcje na tylnym panelu, by podwyższyć poziom tylnego łęku, aby siedzisko mogło pozostać w równowadze.
3. Jazda próbna
Dopasowanie siodła nie jest prostą sprawą, dlatego warto jest skorzystać z usług saddle fittera.
Odpowiednio wyszkolony saddle fitter potrafi wziąć pod uwagę wszystkie czynniki wpływające na rozmiar i rodzaj siodła, czyli: rozstaw łęku, wielkość siedziska (uzależniona od wzrostu i wagi jeźdźca), kształt końskiego grzbietu oraz uprawiana dyscyplina.
Aby stwierdzić czy dopasowane siodło jest odpowiednie dla konia, to powinno się ubrać je na jazdę, by sprawdzić jakość ruchu konia, czy jego łopatki lub grzbiet nie są skrępowane, a samo siodło podąża za ruchem konia.
4. Najczęściej zadawane pytania
Siodło używane czy nowe?
W zależności od budżetu, jakim dysponujesz to możesz wybrać siodło, które już było wcześniej używane na innym koniu lub zakupić nowe, prosto od producenta.
W siodle, jakie wybierzesz dla swojego konia najważniejsze jest dopasowanie siodła do jego grzbietu, a nie stan nowości. Większość siodeł obecnie produkowanych ma możliwość spersonalizowanego dostosowania wypełnienia paneli do końskiego grzbietu czy też zmiany rozstawu łęku.
Kupując używane siodło zwróć uwagę na stan terlicy (nie może być złamana) oraz na ewentualną gwarancję, które siodło posiada.
Nowe siodło będzie bardziej wytrzymałe, jednak musisz liczyć się z nieco większymi kosztami zakupu siodła.
Jak dobrać odpowiedni rozmiar siodła?
Pamiętaj, że możesz skorzystać z usług profesjonalnego saddle fittera, który najlepiej dostosuje rozmiar i rodzaj siodła oraz sprawdzi poprawność dopasowania siodła doglądając i oceniając jakość ruchu i postawy konia.
Jeżeli chcesz spróbować samodzielnie dopasować siodło, to zacznij od sprawdzenia tabeli, które pomogą dopasować rozpiętość siedziska, a następnie skup się na ocenie ogólnej grzbietu konia i według zaleceń dla danej budowy (np. koń z wyraźnym kłębem) dobierz rozmiar rozstawu łęku.
Pamiętaj, że równie ważne jest prawidłowe dopasowanie siodła do uprawianej dyscypliny jeździeckiej.
Zwróć również uwagę na szerokość kanału siodła. Pomiędzy siodłem, a wyrostkami kolczystymi powinna znajdować się wolna przestrzeń (mierzymy ją poprzez palce dłoni – prawidłowy pomiar powinien mierzyć od dwóch do czterech palcy).
Jak sprawdzić rozmiar siodła?
Na tybince producent powinien wybić rozmiar siodła, możesz skorzystać z oficjalnej strony danego producenta, by sprawdzić co dane oznaczenie znaczy.
Pierwsze dwie cyfry informują o jakim rozmiarze jest siedzisko, kolejne dwie to rozmiar łęku, a dalszy ciąg liczb, to unikatowy numer seryjny siodła.
Jakie siodło dla początkującego?
Jak dobrać siodło do osoby początkującej? Powinno być one z dużymi i wyraźnie zaznaczonymi klockami oraz dosyć wysokim tylnym łękiem. Taki rodzaj siodła dobrze leży na grzbiecie konia i maksymalnie wspiera stabilność dosiadu jeźdźca.
Jak sprawdzić czy siodło pasuje na konia?
Na koniach o specyficznej budowie grzbietu najłatwiej jest zauważyć nieprawidłowości w dopasowaniu siodła.
Prawidłowe dopasowanie siodła powinno zapewnić równowagę siedziska i nie przesuwanie się jeźdźca do przodu ani do tyłu, a na całej długości siodła panele powinny równo przylegać.
Konie często ukazują dyskomfort podczas jazdy, dlatego wszelkie niepokojące sygnały (np. usztywnienie) powinny dać sygnał jeźdźcowi, że należy sprawdzić dopasowanie siodła oraz jego rozmiar.