Dzieci w stajni – kiedy dziecko może zacząć jeździć konno?
Na wielu portalach społecznościowych możemy spotkać filmiki, na których 2-3 letnie dzieci jeżdżą na ogromnym koniu wierzchowym. Wtedy zadać można sobie pytanie: kiedy dziecko może zacząć jeździć konno?, jak zapisać dziecko na pierwszą jazdę konną? czy jak przygotować dziecko do pierwszej jazdy konnej?
Kiedy dziecko może zacząć jeździć konno?
Takie pytanie generuje jeszcze więcej pytań, a niewiele jest trafnych odpowiedzi – dlaczego?
Konie i kucyki są bohaterami wielu bajek czy książek dla dzieci, wtedy też może pojawić się u dziecka chęć jazdy. Temat nie jest tak prosty, jakby mogło się wydawać. Teoretycznie możemy znaleźć w okolicy stajnię, która prowadzi zajęcia dla najmłodszych, umówić się na konkretny termin i już – dziecko będzie jeździć konno. Czyżby?
Należy poruszyć wiele aspektów i odpowiedzieć sobie na szereg pytań zanim zapiszemy dziecko na pierwszą jazdę konną. Przede wszystkim należy uwzględnić wiek dziecka, jego dojrzałość emocjonalną, fizyczną, równowagę i wzrost, a także – o dziwo – dojrzałość rodzica do podjęcia tej decyzji.
Wiek dziecka
Niezwykle ważna jest u dziecka chęć do jazdy i poznania zwierzęcia, jakim jest koń. Dziecko nie powinno być zmuszone do tego typu aktywności, dodatkowo u jednego dziecka pojawi się strach, a u drugiego nie. Jest to aspekt dość kluczowy. Dziecko może chcieć jeździć, jednak pierwszy kontakt ze zwierzęciem może odwrócić sprawę o 180 stopni. W tym wypadku należało by odczekać rok czy dwa i ponownie spróbować kontaktu z koniem czy kucem.
Przyjmuje się, że dzieci 3-4 letnie mogą już próbować pierwszych spacerków na grzbiecie kuca – koniecznie niewielkiego i z asekuracją kogoś z boku. Z biegiem czasu można dokładać dzieciom proste ćwiczenia, które pomogą im nabrać równowagi i pewności w siodle – chociażby sięganie rękami uszu i ogona zwierzęcia.
Takie spacery powinny być kontynuowane do około 6-7 roku życia i dopiero w tym wieku dziecko może zaczynać swoją prawdziwą przygodę z jeździectwem – decyduje o tym dojrzałość fizyczna oraz emocjonalna, o której wspomnimy niżej. Dzieci powinny być odpowiednio rozwinięte zanim rozpoczną prawdziwą przygodę w siodle.
Dojrzałość emocjonalna dziecka
Dziecko biorące udział w lekcji i zajęciach prowadzonych przy koniach MUSI mieć świadomość siły zwierzęcia oraz tego, w jaki sposób poruszać się wokół niego i w jakich sytuacjach zachować spokój czy bezpieczny odstęp. Nie może mieć miejsca sytuacja, w której dziecko jest pozostawione samo przy zwierzęciu i samodzielnie je czyści czy siodła.
Dzieci nie można winić za pewne zachowania, jednak zadaniem opiekuna jest uświadomienie dziecka (a zadaniem dziecka jest słuchanie i nauka zagadnień w tempie odpowiednim do jego wieku), że przy koniu należy zachowywać się spokojnie, tj. nie biegać, nie krzyczeć, nie uderzać go w pysk czy inne części ciała, nie przechodzić mu za zadem itp.
Dziecko powinno mieć pełną świadomość i rozumienie wydawanych poleceń – zarówno podczas zajęć w siodle jak i na ziemi. Dlatego też dzieciaki poniżej 6 roku życia nie rozpoczynają nauki jazdy, a pozostają jeszcze na zajęciach spacerowych i oprowadzankach. Bardzo ważna jest obserwacja dziecka i jego zachowań – może zdarzyć się, że 5 latek będzie dojrzalszy emocjonalnie od 7 latka.
Dojrzałość fizyczna dziecka
Poczucie rytmu i równowagi, a także odpowiedni wzrost – są to czynniki konieczne do rozpoczęcia przygody z jeździectwem. Nauka jazdy konnej wymaga od dziecka (tak samo jak od młodzieży i osoby dorosłej) podążania za ruchem konia, a także odpowiedniej siły mięśniowej i koordynacji ruchowej.
Dodatkowo kręgosłup dziecka kształtuje się do około 7 r.ż. dlatego też nie jest wskazane rozpoczynanie nauki wcześniej. Bóle pleców, kolan czy innych stawów dotyczy około 4/5 jeźdźców zawodowych, jak i rekreacyjnych.
Budowa stawu kolanowego jest niezwykle złożona, a dodatkowo jest to staw należących do najbardziej obciążanych stawów w ciele (zaraz po stawie skokowym), dlatego ważny jest rozwój tej tkanki, który zaburzyć może zbyt wczesne wsiadanie i ćwiczenia na koniu. Wraz ze stawem kolanowym (który nieustannie zginamy) pracują mięśnie, m.in. dwugłowy i czworogłowy uda, pośladkowy wielki czy brzuchaty łydki.
Dojrzałość rodzica
Nie tylko dziecko powinno być emocjonalnie przygotowane do rozpoczęcia nauki jazdy. Rodzic również powinien liczyć się z tym, że jazda konna to sport narażony na urazy. Każdy opiekun powinien wiedzieć, że nauka jazdy konnej jest niezwykle wymagająca dla dziecka – zarówno fizycznie, jak i psychicznie – dlatego też krzyczenie do dziecka zza płotu „przecież to proste!”, „no już, próbuj!” czy „rób to, bo inaczej przestaniesz jeździć!” są absolutnie nie na miejscu i równocześnie podważają kompetencje instruktora. Należy uświadomić sobie, że podczas lekcji dziecko podlega poleceniom instruktora i nie można tej hierarchii zaburzać.
Nie należy również panikować za dziecko czy zniechęcać je do obcowania z końmi – nasz strach nie powinien definiować chęci dziecka do jazdy. Brawurowe zachowanie powinno być definiowane respektem do zwierzęcia, a nie strachem.
No i najgorsze – upadek z konia. Należy zachować spokój i zimną krew, nawet jeżeli upadek wyglądał dość groźnie. Jest to rodzaj sportu, który zawsze będzie narażony na wypadki. Po upadku nie można zacząć krzyczeć, biec do dziecka i siać paniki, wręcz przeciwnie. Podejdźmy do dziecka, ale z należytym spokojem i bez paniki. Nasze spokojne zachowanie powinno uspokoić wystraszone dziecko, a nie jeszcze bardziej zdenerwować.
Jak zapisać dziecko na pierwszą jazdę konną?
Zanim zapiszemy dziecko na pierwsze zajęcia odpowiedzmy sobie na pytanie czy oczekujemy jedynie spokojnego spacerku czy nauki jazdy? Umawiając się po raz pierwszy konieczne jest podanie wieku dziecka, by osoba zapisująca mogła dopasować odpowiednie zajęcia i konia do aktualnego wieku dziecka.
Niewątpliwie ważne jest, aby najmłodsze dzieci miały zapewnione odpowiednie warunki do nauki, czyli – przede wszystkim – niewielkiego i spokojnego kuca. Maluchy nie powinny być oprowadzane, a tym bardziej uczone jazdy na dużym koniu, ponieważ powodują one dość nienaturalną postawę. Szeroki grzbiet dużego konia wymusza bardzo szeroki rozkrok, co może ograniczać ruchy nóg oraz narazić stawy na przyblokowanie czy inne niepożądane skutki.
Kiedy wiemy już, że w ośrodku znajdują się odpowiednie konie i instruktorzy – zwróćcie uwagę na panujący wokół porządek, atmosferę i warunki odpowiednie do nauki jazdy. Warto jest zwrócić uwagę na halę czy fakt, ile koni znajduje się jednocześnie na placu. Jeżeli to możliwe, to odwiedźcie kilka stajni i porównajcie warunki panujące wokół. Czasem warto jest zapłacić więcej, a zapewnić dziecku odpowiednie warunki rozwoju.
Jak przygotować dziecko do pierwszej jazdy konnej?
Przede wszystkim wyjaśnij dziecku, że będzie miało do czynienia z żywym zwierzęciem. Młody adept jeździectwa powinien ostrożnie poruszać się przy koniu i pełną uwagę skupić na instruktorze, który wprowadzi go w świat jeździectwa. Daj dziecku znać, że będziesz obserwował go z bezpiecznej odległości, jednak na grzbiecie konia powinno ono słuchać i zwracać się do instruktora.
Zapewnij dziecku odpowiedni strój – długie spodnie, skarpety zakrywające kostki i pełne buty. Dodatkowo zapytaj czy w stajni istnieje możliwość wypożyczenia kasku jeździeckiego, jeżeli nie, to powinieneś się w taki zaopatrzyć. Nie zakładaj dziecku kasku rowerowego na jazdę konną!
Jeżeli dziecko zdecyduje się na kontynuację nauki jazdy, to warto jest zakupić kamizelkę ochronną, która zapewni dodatkową ochronę podczas upadku.
Dziecko w sporcie jeździeckim
Dzieci swoją karierę sportową zacząć mogą od 8 r.ż. kiedy to organizowane są zawody w ich kategorii wiekowej. Dzieci rywalizują wtedy na kucach w odpowiedniej grupie wzrostu.
Można również spotkać zawody jeździeckie dla najmłodszych, podczas których kuca może prowadzić opiekun i przejść razem z dzieckiem ustalony tor przeszkód. Takie konkurencje zazwyczaj dopuszczają do startu dzieci od 7 r.ż.
Jak mogę wspomóc swoje dziecko w sporcie jeździeckim?
Przede wszystkim rodzic powinien motywować dziecko do dalszych treningów i rozwoju, absolutnie nie powinny mieć miejsca sytuacje, w których rodzic „podcina skrzydła” młodemu zawodnikowi lub wyznacza karę za niesatysfakcjonujący go przejazd.
Rodzic powinien być fanem nr 1 i nie należy o tym zapominać!
Co więcej – dziecko czynnie startujące w zawodach i trenujące powinno być wyposażone w odpowiedni sprzęt jeździecki, który pomoże zapewnić mu wygodną i odpowiednią postawę, a także zminimalizuje ryzyko przeciążenia stawów czy kręgosłupa.
Jaki to sprzęt? Odpowiemy na to pytanie w następnym artykule!
